Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, và tài sản khác gắn liền với đất (gọi chung là Giấy chứng nhận) là cơ sở pháp lý để xác định bất động sản ghi trong giấy thuộc về ai. Giấy chứng nhận này vẫn thường được gọi phổ biến là sổ đỏ, sổ hồng. Trong cuộc sống hàng ngày, ta thường bắt gặp những trường hợp như sau. Người nước ngoài nhờ đứng tên mua nhà ở Việt Nam, người nước ngoài ở đây thường là Việt kiều và sau đó có tranh chấp giữa người nhờ đứng tên và người đứng tên. Như vậy, nhờ người khác đứng tên giùm mua bất động sản có hợp pháp hay không?
1. Pháp luật có cho phép nhờ người khác đứng tên giùm mua bất động sản hay không?
Căn cứ tại khoản 16 Điều 3 Luật Đất đai 2013 quy định: “Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất là chứng thư pháp lý để Nhà nước xác nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất hợp pháp của người có quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và quyền sở hữu tài sản khác gắn liền với đất.”
Như vậy, xét ở góc độ pháp lý việc mua đất nhờ người khác đứng tên trên Giấy chứng nhận là trái với quy định pháp luật. Ngoài ra, khi mua đất nhờ người khác đứng tên trên Giấy chứng nhận nghĩa là bạn đang trao cho họ quyền sử dụng, sở hữu đối với bất động sản đó. Trong khi thực tế họ không phải là chủ sở hữu, chủ sử dụng thực sự của bất động sản đó và bạn sẽ có nguy cơ gặp nhiều rủi ro trong tương lai.
2. Các rủi ro khi nhờ người khác đứng tên bất động sản
Để mua nhà đất với giá ưu đãi, có chiết khấu hoặc vì lý do nào đó mà nhiều người nhờ người khác đứng tên giùm mua bất động sản. Tuy nhiên, việc làm này có thể khiến khách hàng gặp không ít rủi ro, thậm chí mất cả tình lẫn tiền.
2.1. Nguy cơ mất trắng tài sản khi mua đất nhờ người khác đứng tên
Rủi ro lớn nhất và phổ biến nhất là khi người được nhờ đứng tên có ý định chiếm đoạt, không chịu sang tên lại tài sản và phủ nhận việc họ được nhờ đứng tên thì bạn hoàn toàn có nguy cơ bị mất trắng tài sản. Nếu muốn đòi lại thì cũng phải trải qua tranh chấp, kiện tụng rất mệt mỏi.
2.2. Không có bất cứ quyền hạn nào đối với bất động sản nhờ đứng tên đất
Như đã nói ở trên, người đứng tên trên Giấy chứng nhận sẽ có toàn quyền đối với bất động sản ghi trên Giấy chứng nhận đó bao gồm quyền chuyển nhượng, chuyển đổi, cho thuê, thế chấp, góp vốn. Cho dù trên thực tế bạn mới là chủ sở hữu thực sự của bất động sản thì bạn cũng không có bất cứ quyền hạn nào.
2.3. Không được bồi thường khi bất động sản bị thu hồi
Trong trường hợp nhà nước thu hồi lại bất động sản và nếu đủ điều kiện để nhận bồi thường thì chỉ người đứng tên trên Giấy chứng nhận mới được bồi thường. Bạn sẽ không có bất cứ quyền lợi gì cả.
2.4. Tài sản bị kê biên khi người được nhờ đứng tên đất có nghĩa vụ với bên thứ ba
Nếu người mà bạn nhờ đứng tên có nghĩa vụ tài sản với bên thứ ba. Ví dụ như họ đang nợ cá nhân, tổ chức khác mà không có khả năng chi trả và theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyến thì bất động sản đứng tên họ cũng sẽ bị kê biên để thực hiện nghĩa vụ của họ. Và nguy cơ mất tài sản của bạn là có thể xảy ra.
2.5. Rủi ro khi người được nhờ đứng tên đất qua đời
Trong trường hợp người mà bạn nhờ đứng tên đất qua đời thì bất động sản mà bạn đã nhờ họ đứng tên cũng sẽ được tính vào di sản thừa kế và được phân chia cho những người thừa kế của họ. Dù những người thừa kế này biết hoặc không biết nhưng nếu như họ không chịu thừa nhận nguồn gốc của bất động sản đó là do bạn nhờ đứng tên đất thì rất dễ xảy ra tranh chấp. Hoặc tương tự, trong trường hợp người đứng tên trên bất động sản ly hôn và phát sinh việc phân chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân.
3. Lời khuyên khi nhờ người khác đứng tên giùm mua bất động sản
Khi rủi ro xảy ra, tranh chấp và xung đột phát sinh thì điều đầu tiên là bất lợi sẽ thuộc về bạn, bạn phải mất nhiều thời gian và công sức, tiền bạc để chứng minh rằng mình là người chủ thực sự của bất động sản đó. Nếu như không chứng minh được thì quyền sử dụng và sở hữu của bạn sẽ không được pháp luật công nhận và hệ quả tất yếu là bạn sẽ mất tài sản đó. Trong trường hợp bắt buộc phải nhờ người khác đứng tên giùm thì bạn phải lập những cam kết và những thỏa thuận rõ ràng, luôn giữ chứng từ hóa đơn đầy đủ để phục vụ cho quá trình chứng minh bạn là người chủ thực sự của bất động sản đó.
